วิชฺชาย อุปฺปนฺนาย อนวเสสโต อวิชฺชา ปหียติ, ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘วิชฺชาติ อรหตฺตมคฺควิชฺชา’’ติ อาหฯ น เกวลํ อนิจฺจานุปสฺสนาวเสเนว มคฺควุฏฺฐานํ, อถ โข อิตรานุปสฺสนาวเสนปีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ทุกฺขา…เป.… ปหียติเยวา’’ติ อาหฯ สพฺพตฺถาติ อุปริสุตฺตนฺเต สนฺธายาหฯ ตโต อปเรปิ ตํอตฺถลกฺขณวเสน กถิตสุตฺตนฺเตปิฯ ตานิปิ หิ ตถา พุชฺฌนกปุคฺคลานมชฺฌาสเยน วุตฺตานีติฯ
อวิชฺชาวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
7. มิคชาลวคฺโค
1. ปฐมมิคชาลสุตฺตวณฺณนา
[63] จกฺขุวิญฺญาณํ ทสฺสนกิจฺจนฺติ วุตฺตจกฺขุวิญฺญาเณน ปสฺสิตพฺพนฺติ อาห ‘‘อิฏฺฐารมฺมณภูตา’’ติฯ กมนียาติ กาเมตพฺพาฯ มนํ อปฺปายนฺตีติ มนาปาติ อาห ‘‘มนวฑฺฒนกา’’ติฯ ปิยายิตพฺพสภาวา ปิยรูปาฯ กามูปสํหิตาติ กามปฏิสํยุตฺตาฯ อาลมฺพิตพฺพตา เอว เจตฺถ อุปสํหิตตาติ ‘‘อารมฺมณํ กตฺวา’’ติอาทิมาหฯ ตณฺหาสงฺขาตา นนฺที ตณฺหานนฺที, น ตุฏฺฐินนฺทีเยว ‘‘นนฺทิํ จรตี’’ติอาทีสุ วิยฯ คามนฺตนฺติ คามสมีปํฯ ‘‘อนุปจารฏฺฐาน’’นฺติ วตฺวา ตํ ทสฺเสติ ‘‘ยตฺถา’’ติอาทินาฯ
เอตฺถาติ ยถานีหเต ปาเฐฯ ‘‘อิมํ เอกํ ปริยายํ ฐเปตฺวา’’ติ วุตฺตํ ตสฺส ‘‘ปนฺตานี’’ติปเทน สงฺคหิตตฺตาฯ อปฺปสทฺทานิ อปฺปนิคฺโฆสานีติ เอตฺถ อปฺป-สทฺโท อภาวตฺโถฯ
ปฐมมิคชาลสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
6. สมิทฺธิโลกปญฺหาสุตฺตวณฺณนา
[68] อายาจนสุตฺตโต ปฏฺฐายาติ มิคชาลวคฺเค ทุติยสุตฺตโต ปฏฺฐายฯ ปฐมสุตฺเต ปน ทุติยกวิหาราทิภาโว วุตฺโตติฯ
สมิทฺธิโลกปญฺหาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ